Przez pracę dyplomową rozumiemy pisemne dzieło, którego przedłożenie i obrona są konieczne do ukończenia studiów z tytułem licencjata, magistra lub stopniem doktora. Prace dyplomowe określane bywają również niekiedy mianem prac promocyjnych. Na uczelniach technicznych tytułowi licencjata odpowiada tytuł inżyniera, który również jest uzyskiwany po przedłożeniu pra­cy dyplomowej. Natomiast tytuły zawodowe w rzemiośle najczęściej uzyskiwane są w drodze egzaminu, bez konieczności przedkładania i obrony pracy pisemnej.

Recenzje i wynik obrony dostarczyć mają odpowiedzi na pytanie, w jakim stop­niu student opanował materiał przekazywany w trakcie studiów oraz umiejętności samodzielnego formułowania pytań badawczych, odpowiedzi na postawione py­tania oraz wnioskowania. W pewnej mierze recenzja pracy dyplomowej dostar­cza także informacji dotyczących gotowości do podjęcia przez dyplomanta pracy, zwłaszcza zgodnej ze studiowanym kierunkiem.

Na pytanie: czym jest praca dyplomowa, w najprostszy sposób można odpowie­dzieć, poprzez określenie, czym taka praca nie jest i czym nie powinna się stać. Po pierwsze, praca dyplomowa nie jest raportem. Praca dyplomowa nie może spro­wadzać się jedynie do zebrania informacji w danym zakresie. Od uczestnika semi­narium dyplomowego wymaga się, aby dokonał interpretacji zebranych danych/wy­ników badań. Po drugie, praca dyplomowa nie jest skatalogowaniem zebranych informacji według przyjętego klucza. Niemniej taki katalog może być częścią pra­cy dyplomowej, jeśli na jego podstawie dokonana zostanie interpretacja zebranego materiału. Po trzecie, praca dyplomowa nie ma być podręcznikiem. Nie powinna się ograniczać do prezentacji informacji w danym (nawet bardzo wąskim) zakresie i sposobów ich interpretacji. Dyplomant powinien również unikać w pracy „pod­ręcznikowych” form przekazu informacji, takich jak pogubienia, podkreślenia, ram­ki, w których zamieszczone są kluczowe informacje etc. Po czwarte, praca dyplomo­wa nie jest artykułem prasowym/popularnonaukowym.

Można zatem przyjąć, że od słuchacza seminarium dyplomowego wymagane są trzy rodzaje działań: zbieranie materiałów, ich porządkowanie oraz interpre­tacja. Działania te są kluczowe, jednakże poprzedzić je musi określenie problemu badawczego, określenie perspektywy teoretycznej, w której ramach pisana bę­dzie praca oraz wybór metodologii badań.