Struktura rozprawy doktorskiej
Pomijając uzupełniające elementy edycji pracy doktorskiej jej zasadnicza konstrukcja obejmuje wstęp, rozwinięcie i zakończenie.
Formalny układ pracy
Lp. Elementy
- Strona tytułowa
- Streszczenie
- Spis treści
- Wstęp
- Rozdziały merytoryczne
- Zakończenie
- Bibliografia
- Aneks
Wiele argumentów przemawia za pewną standaryzacją struktury rozprawy doktorskiej. W szczególności dotyczy to wstępu i zakończenia.
Akceptując pewne odmienności, pożądanym jest, aby wstęp rozprawy doktorskiej zawierał następujące składowe.
- Po pierwsze, osadzenie problemu naukowego w danej dziedzinie lub dyscyplinie naukowej, z uwzględnieniem szerszego niż ten problem kontekstu.
- Po drugie, we wstępie powinno .się wyraźnie scharakteryzować cel lub cele pracy i ich hierarchizację.
- Po trzecie, w zależności od specyfiki problemu wskazanie hipotezy lub hipotez badawczych albo pytań badawczych.
- Po czwarte, zasadne jest opisanie zakresu rozprawy z uwzględnieniem:
- zakresu przedmiotowego, zakresu czasowego, zakresu przestrzennego.
- Piątym składnikiem wstępu powinna być syntetyczna charakterystyka literatury; wskazująca na jej znajomość przez autora i umiejętność całościowej oceny, w stosunku do podjętego problemu.
- Po szóste, zaleca się. aby autor scharakteryzował syntetycznie metody wykorzystywane w pracy.
- Po siódme, ocena rozprawy przez recenzentów ale i czytelników jest łatwiejsza, gdy od samego początku wiedzą, na jakiej podstawie źródłowej autor przeprowadził swe badania, które sprawozdaje w pracy.
- Po ósme, w zależności od tego, jaką konwencję odnośnie streszczenia przyjęto w pracy, można dokonać syntetycznej charakterystyki treści rozdziałów, przy czym nie powinno to być opisowe powtórzenie spisu treści.
Uwzględniając treść powyższych zaleceń celowe jest napisanie wstępu już po zakończeniu badań, choć elementy materii do jego napisania, w tym temat, problem, cel, hipoteza, metody, literatura, źródła, muszą być odpowiednio opracowane i rozpracowane znacznie wcześniej.
Liczba i struktura rozdziałów merytorycznych różni się w poszczególnych rozprawach. W tym opracowaniu skoncentrowano się jedynie na trzech aspektach strukturyzacji rozdziałów merytorycznych. Pierwszy dotyczy logiki wyjaśniania. Do rozstrzygnięcia pozostaje, czy dominująca metoda w badaniach to dedukcja, redukcja czy indukcja