Struktura procesu badawczego

W pracy nie można stosować kompilacji (grabieży fragmentów dzieł i zesta­wienia w jedno opracowanie autorskie), lecz zajmować stanowisko opisywanych zjawisk – problemów. Zbierając i studiując literaturę przedmiotu badań trzeba uzmysłowić sobie „myśl przewodnią” dotyczącą badanego problemu. Zamiast błądzić w mnogości obcych myśli, które nas — być może – przekonują swoim opi­sem (argumentacją), należy mieć osobiste przekonanie, które pomoże nam stwo­rzyć własną teorię.

Proces ten polega na przeprowadzeniu swoistej „sekcji zwłok”, czyli autopsji – osobistego wglądu w badany obiekt (problem). Po dokonaniu ana­lizy jego stanu aktualnego (zdiagnozowaniu), a następnie odpowiedniej argumen­tacji kolejnym elementem wspomnianego procesu jest opis możliwości jego dal­szego rozwoju.

Procedury badawcze służące rozwiązaniu problemu przebiegają w kilku etapach i obejmują: dostrzeżenie problemu i jego sformułowanie; wytwarzanie sytuacji pro­blemowej; uświadomienie sobie pomysłów rozwiązania problemu badawczego oraz weryfikację i sprawdzanie przyjętej hipotezy roboczej. Proces badawczy (podejście badawcze) to określony sposób zdobywania wiedzy, który może być rozpatrywany w kilku wymiarach. Podstawowym wymiarem klasyfikacji procedur badawczych jest określenie typu oraz modelu badań. Drugi stanowią metody, techniki i narzę­dzia badawcze.

Procedury badawcze odnoszą się zarówno do wszystkich typów prac promo­cyjnych, jak i projektów naukowo–badawczych, posiadają natomiast ograniczone formy w pracach licencjackich i stopniowo wzrastają w kolejnych pracach promo­cyjnych. W pracach licencjackich wymagane jest ustalenie problemu badawczego i pytań badawczych oraz określenia celu badań. W pozostałych typach prac promocyjnych (magisterskich i doktorskich) należy natomiast w węższym lub szer­szym zakresie opracować wszelkie założenia metodologiczne. Rozważmy zatem ustawienie i treść poszczególnych procedur (założeń) metodologicznych w pracach promocyjnych (tabela 1).