Konstrukcja prac naukowych – wstęp
Konstrukcja prac naukowych jest zazwyczaj wielostopniowa, tzn. treść pracy dzielona jest na części, rozdziały, podrozdziały, punkty i podpunkty. Taki wielostopniowy układ musi być podporządkowany zasadzie wynikania, która decyduje o kolejności poszczególnych części. Ważną zasadą konstrukcyjną prac naukowych jest także zasada hierarchicznego układu treści. Oznacza ona, że konstrukcja pracy musi odzwierciedlać logiczny tok wywodu (od ogółu do szczegółu lub odwrotnie). Tytuły poszczególnych elementów konstrukcyjnych pracy powinny być odpowiedzią na treść w nich zawartą.
Należy pamiętać, że podstawowym problemem podlegającym ocenie przez recenzentów pracy jest odpowiedź na pytanie, czy treść pracy odpowiada treści zawartej w tytule. To samo dotyczy poszczególnych rozdziałów. Dobrze jest rozpoczynać poszczególne części pracy od ekspozycji (zapowiedzi) zagadnień poruszanych w nich.
Ważnymi elementami konstrukcyjnymi pracy, poza poszczególnymi częściami, rozdziałami itd., jest także wstęp i zakończenie. Wstęp, zwany też wprowadzeniem, ma charakter metodyczny.
Powinien zawierać informacje o celu pracy i sposobie jego osiągnięcia. Zazwyczaj obejmuje określenie takich elementów jak:
- cel pracy,
- przedmiot pracy,
- zakres rzeczowy, czasowy i przestrzenny pracy,
- hipotezy, które autor zamierza sprawdzić,
- tezę pracy,
- charakterystykę i ocenę wykorzystanych źródeł,
- opis badań wraz z aparatem badawczym oraz problemy występujące w toku badania (jeśli praca ma charakter empiryczny),
- metodykę badań stosowaną w pracy,
- krótką charakterystykę konstrukcji pracy z informacją o kolejnych rozdziałach, ze zwięzłym uzasadnieniem wyboru takiej, a nie innej kompozycji.
Ponadto we wstępie powinno ujmować się wprowadzenie czytelnika pracy w temat, wraz z podaniem okoliczności, jakie uzasadniają podjęcie tematu. Warto objaśnić sens tytułu powiedzieć wyraźnie, czego praca dotyczy oraz w jakim obszarze się mieści. W części tej wskazuje się również dotychczasowe osiągnięcia nauki, dotyczące problemu badawczego. We wstępie należy też objaśnić stosowane w tekście skróty, symbole. We wstępie rozstrzygnąć należy również sprawę podziękowań za pomoc w przygotowaniu pracy. W Polsce ich wyrażanie nie jest jeszcze tak rozpowszechnione, jak w innych krajach. Jednakże jeśli takie podziękowania chcemy umieścić w pracy, to najlepszym dla nich miejscem jest końcowa część wstępu.